تحلیل تجربی اثر ناترازی انرژی و سرمایه‌گذاری زیرساختی بر نرخ تورم در ایران: رهیافتی از مدل ARDL

کد مقاله : 1021-IMB

نویسندگان

نیما جهانی *1، علیرضا عرفانی2 1دانشجو 2استاد

چکیده مقاله

ناترازی انرژی به‌عنوان یکی از چالش‌های ساختاری اقتصاد ایران، نقش مهمی در ناپایداری متغیرهای کلان، به‌ویژه نرخ تورم ایفا می‌کند. این پژوهش با هدف بررسی اثرات ناترازی انرژی و سرمایه‌گذاری زیرساختی بر نرخ تورم، از مدل خودرگرسیونی با وقفه‌های توزیع‌شده (ARDL) استفاده کرده است. دوره زمانی مطالعه، سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۲ را دربر می‌گیرد و متغیرهای کلیدی شامل شاخص ناترازی انرژی، سرمایه‌گذاری زیرساختی در بخش انرژی، نرخ بهره بین‌بانکی و تولید ناخالص داخلی است. نتایج آزمون مانایی نشان می‌دهد که متغیرهای مدل ترکیبی از مرتبه‌های هم‌جمعی مختلف‌اند و در نتیجه، استفاده از رهیافت ARDL مناسب است. مدل بهینه با وقفه ۲ انتخاب و برآورد شد. یافته‌ها حاکی از آن است که ناترازی انرژی در بلندمدت اثر مثبت و معناداری بر تورم دارد، در حالی‌که سرمایه‌گذاری زیرساختی اثر منفی و معنادار داشته و به کاهش تورم کمک می‌کند. نرخ بهره در این مدل تأثیر معناداری نشان نداد. آزمون پایداری CUSUM نیز ثبات ساختاری مدل را تأیید کرد. این نتایج نشان می‌دهد که کاهش ناترازی انرژی از طریق تقویت سرمایه‌گذاری زیرساختی می‌تواند به‌عنوان یکی از ابزارهای سیاست‌گذاری برای کنترل تورم در ایران در نظر گرفته شود.

کلیدواژه ها

ناترازی انرژی، سرمایه‌گذاری زیرساختی، نرخ تورم، مدل ARDL، هم‌جمعی، تحلیل بلندمدت، سیاست‌گذاری ضدتورمی

وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی