تحلیل نهادگرایانه ناترازی آب در ایران: رویکردی بر پایه نهادگرایی جدید
کد مقاله : 1059-IMB
نویسندگان
نیما باحقیقت منگودهی *1، مجید مداح2
1دانشجوی دکتری، گروه اقتصاد، دانشگاه سمنان
2استاد، گروه اقتصاد، دانشگاه سمنان
چکیده مقاله
بحران ناترازی آب در ایران طی دو دهه اخیر به یکی از چالش‌های اصلی و بنیادین توسعه پایدار کشور تبدیل شده است. شواهد نشان می‌دهد که این ناترازی صرفاً ناشی از کمبود فیزیکی منابع آب نیست، بلکه حاصل ضعف در ساختارهای نهادی و ناکارآمدی نظام تصمیم گیری و حکمرانی می‌باشد. این پژوهش با رویکرد نهادگرایی جدید و روش مطالعه نظام‌مند منابع، به تحلیل نقش نهادهای رسمی و غیررسمی در شکل‌گیری و تداوم ناترازی آب در ایران می‌پردازد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که تمرکزگرایی تصمیم‌گیری، تضعیف نهادهای محلی، ناهم‌ترازی میان مقیاس نهادی و حوضه‌ای و وابستگی به مسیر گذشته (قفل‌شدگی نهادی) از مهم‌ترین عوامل نهادی مؤثر بر ناترازی منابع آب در ایران هستند. بر اساس یافته‌ها، اصلاحات نهادی باید بر بازتعریف حقوق مالکیت، تقویت نهادهای محلی، طراحی مشوق‌های کارآمد و گذار از حکمرانی متمرکز به حکمرانی چندمرکزی متمرکز شود. اجرای این اصلاحات مستلزم اراده سیاسی پایدار، هماهنگی بین‌بخشی و مشارکت واقعی ذی‌نفعان است.
کلیدواژه ها
ناترازی آب، نهادگرایی جدید، حکمرانی چندمرکزی، اصلاح نهادی، ایران.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی