| ناترازی آب در ایران و بررسی راه حل های آن |
| کد مقاله : 1080-IMB |
| نویسندگان |
|
علیرضا عابد * دانشگاه سمنان |
| چکیده مقاله |
| ناترازی آب یکی از مهم‌ترین چالش‌های ساختاری اقتصاد ایران در دهه‌های اخیر است که ریشه در مدیریت ناکارآمد منابع، سیاست‌های قیمتی نادرست و ساختار تاریخی بهره‌برداری از زمین دارد. اصلاحات ارضی دهه ۱۳۴۰ با وجود اهداف عدالت‌محور، موجب خرد شدن اراضی و کاهش کارایی اقتصادی در بخش کشاورزی شد؛ امری که در نهایت به افزایش مصرف آب و کاهش بهره‌وری انجامید. در حال حاضر، بیش از ۸۸ درصد منابع آبی کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، در حالی‌که سهم این بخش از تولید ناخالص داخلی کمتر از ۱۰ درصد است. این وضعیت نشانگر تخصیص غیربهینه آب از دیدگاه اقتصادی است. بررسی تطبیقی میان ایران و کشورهایی مانند ترکیه و اسپانیا نشان می‌دهد که کشورهایی با سیاست‌های مؤثر در قیمت‌گذاری آب و سرمایه‌گذاری در فناوری آبیاری نوین، توانسته‌اند با مصرف کمتر، ارزش افزوده بیشتری ایجاد کنند. از نظر تحلیلی، ناترازی آب در ایران بازتاب یک شکست بازار و شکست سیاستی است؛ به‌طوری‌که قیمت پایین آب موجب تقاضای مازاد، برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی و افت شدید سطح آب در دشت‌ها شده است. اصلاح این وضعیت مستلزم ترکیب سیاست‌های اقتصادی (واقعی‌سازی قیمت آب)، فنی (گسترش آبیاری قطره‌ای و بازچرخانی آب) و نهادی (تقویت نهادهای محلی مدیریت آب) است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که بازتعریف آب به‌عنوان یک کالای اقتصادی و اصلاح الگوی کشاورزی می‌تواند مسیر پایدارتری برای مدیریت منابع آبی ایران فراهم کند |
| کلیدواژه ها |
| ناترازی آب، اقتصاد آب، ایران، بهره‌وری آبیاری، اصلاحات نهادی. |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر |
